زمان تعویض تسمه تایم خودرو و توصیه‌ های مهم در رابطه با آن

وقتی که تسمه تایم به درستی کار نکند،  سوپاپ‌ های ماشین نمی‌ توانند جهت ورود و خروج هوا را همگام سازی کنند. در نتیجه پیستون‌ ها نیز آسیب می‌ بینند. به همین علت شما باید با زمان تعویض تسمه تایم خودرو آشنا باشید تا به موقع این کار را انجام دهید. به طور معمول هر 60000 کیلومتر باید فرایند تعویض تسمه تایم باید انجام شود. در ادامه این مطلب توصیه‌ های مهم برای این اقدام را به شما یادآور می‌ شویم تا به موقع و به بهترین شکل ممکن فرایند تعویض تسمه تایم را انجام دهید و آسیبی به سایر قطعات و موتور خودرو شما وارد نشود.

عملکرد تسمه تایم در خودرو

تسمه تایم، فرایند انتقال قدرت و حرکت از میل لنگ به میل سوپاپ را بر عهده دارد تا سوپاپ‌ ها بتوانند در زمان مشخص باز و بسته شوند و تنفس موتور به درستی انجام شود. در موتور خودروهای درون سوز باید چهار عمل اصلی یعنی مکش هوا و سوخت، تراکم انفجار و تخلیه انجام شود تا انرژی سوخت آزاد و چرخش میل لنگ اتفاق بیفتد. این عملکرد چهارگانه با چرخش میل لنگ و حرکت پیستون و باز و بسته شدن سوپاپ‌ ها انجام شده و فاصله گذاری دقیق زمانی بین تمام این کارها نیز وجود دارد.

به این معنا که وقتی پیستون به سمت پایین حرکت کند، سوپاپ هوا باید به محض شروع حرکت پیستون باز شده تا هوا وارد سیلندر شود. وقتی که پیسون به نقطه مرگ پایین و حرکت دوباره به سمت بالا برسد، سوپاپ بسته شده و بعد از انفجار سوخت و هوا و بازگشت پیستون به سمت بالا سوپاپ دود باز می‌شود تا دود احتراق به سمت بیرون راه پیدا کند. ارتباط بین پیستون که حرکت خود را از میل لنگ می‌ گیرد و سوپاپ‌ ها که حرکت خود را از میل سوپاپ می‌ گیرند، به وسیله تسمه تایم و در بعضی موتورها با دنده یا زنجیر تایم انجام می‌ شود. به این شکل که یک پولی دنده‌ ای به میل لنگ و میل سوپاپ وصل بوده و تعداد دقیقی دندانه دارد.

تسمه تایم نیز دارای تعداد مشخصی دندانه روی بدنه خود است. با درگیر شدن در دندانه پولی میل لنگ و میل سوپاپ حرکت میل لنگ را با زمانبندی دقیق به میل سوپاپ رسانده و با چرخش آن باعث باز و بسته شدن سوپاپ‌ ها می‌ شود. در صورتی که شما با زمان تعویض تسمه تایم آشنا نباشید و به موقع این کار را انجام ندهید،  به طور کل عملکردی که آن را شرح دادیم دچار مشکل می‌شود.

مطالعه بیشتر: تسمه تایم چیست؟

علائم تعویض تسمه تایم در خودرو 

برای اینکه زمان مناسب برای تعویض تسمه تایم را انتخاب کنید، باید علائم و نشانه‌های تعویض تسمه تایم در خودرو را بشناسید تا به موقع این کار را انجام دهید. نشانه‌های تعویض تسمه تایم عبارتند از:

1. لرزش خودرو

2. صدا دادن تسمه

3. عدم تنظیم بودن دور موتور

4. استارت نخوردن خودرو

5. صدا دادن موتور در زمان استارت

6. افزایش دود خروجی اگزوز

7. افت توان و کاهش قدرت موتور

بهترین زمان تعویض تسمه تایم در خودروهای گوناگون

درست است که زمان طلایی برای تعویض تسمه تایم طی کردن مسافت 60 هزار کیلومتر است. اما قصد داریم زمان تعویض تسمه تایم با توجه به نوع خودرو را بررسی کنیم. برای مثال زمان تعویض تسمه تایم پراید، زمان تعویض تسمه تایم پژو 405، زمان تعویض تسمه تایم تیبا، زمان تعویض تسمه تایم کوییک، زمان تعویض تسمه تایم 206 و سایر خودروها را در ادامه کامل شرح می‌دهیم.

پراید:90 هزار کیلومتر

پژو 405:60 هزار کیلومتر

پژو 206:60 هزار کیلومتر

سمند:70 هزار کیلومتر

ال 90:40 هزار کیلومتر

تیبا:60 هزار کیلومتر

پاره شدن تسمه تایم و علل آن

با پارگی تسمه تایم زمان تعویض تسمه تایم خودرو شما فرا می‌ رسد و در این موقعیت می‌ توان گفت که عمر مفید تسمه تایم به اتمام رسیده است. وقتی که تسمه تایم پاره یا رد شود، موتور خودرو خاموش شده و حتی گاهی اوقات صدای ناشی از برخورد پیستون سوپاپ را نیز می‌شنوید. علت پاره شدن تسمه تایم  می تواند موارد زیر باشد:

1. رانندگی در دور موتور بالا

2. آسیب دیدگی بلبرینگ تایم

3. رانندگی با دنده مرده

4. نصب نادرست تسمه تایم

5. نشتی روغن هیدرولیک و موتور

6. تعویض دنده معکوس اشتباه

7. پاره شدن تسمه دینام

عوارض تاخیر در تعویض تسمه تایم خودرو

بعضی از رانندگان به دلایل مختلفی مانند: صرفه‌جویی در هزینه‌ ها و بی‌ توجهی به عملکرد بد خودرو و یا حتی فراموشی، زمان تعویض تسمه تایم را به تاخیر می‌ اندازند. این موضوع باعث آسیب جدی به موتور خودرو و به بار آمدن هزینه‌ هایی به مراتب سنگین‌ تر از تعویض تسمه تایم خواهد شد. عدم تعویض به موقع تسمه تایم عوارض زیر را به همراه دارد؛

• نشت روغن

• بالا رفتن مصرف سوخت

• به صدا افتادن و لرزش موتور

• شکستگی سوپاپ‌ها و پیستون‌ها

• کاهش قدرت و شتاب خودرو

• خروج دود غیر طبیعی از اگزوز

• قفل کردن موتور و خاموش شدن ناگهانی خودرو

• استارت نخوردن ماشین

•  آسیب دیدگی بلوک سیلندر

•  آسیب دیدن میل لنگ

• کاهش شتاب خودرو

علاوه بر تمام مواردی که نام بردیم، تعویض نکردن به موقع تسمه تایم باعث یک مشکل جبران ناپذیر می‌شود که خسارت‌های زیادی نیز با خود به همراه دارد.آن هم چیزی نیست جز از کار افتادن موتور ماشین!

خیلی سخت است که پارگی ساده تسمه تایم منجر به تعویض کل موتور شود. زیرا تعویض کل موتور هزینه بسیار زیادی دارد که شاید همه افراد امکان پرداخت چنین هزینه‌ ای را نداشته باشند. به همین علت است که تاکید داریم حتماً به زمان تعویض تسمه تایم دقت داشته باشید تا بتوانید از آسیب‌ های نام برده شده از جمله آسیب به موتور اتومبیل خود جلوگیری کنید و زیر بار هزینه‌ های زیاد نروید.

آیا می‌ توانیم تسمه تایم را خودمان عوض کنیم؟

از آنجا که تسمه تایم نقش مهمی در حفظ نظم عملکرد قطعات موتور خودرو ایفا می‌کند، بهتر است تعویض تسمه تایم به دست یک فرد متخصص انجام شود. زیرا فرایند تعویض تسمه تایم بسیار زمان بر است. اما اگر در شرایطی قرار گرفتیم که مجبوریم تسمه تایم خودرومان را شخصاً تعویض کنیم، باید مراحل و نکات زیر را در نظر بگیریم:

• خلاص بودن گیربکس

• درگیر کردن ترمز دستی

• بالا بردن خودرو با کمک جک و ثابت کردن  آن روی پایه‌ های جک

• قطع کردن اتصال باتری خودرو

• جدا کردن شمع‌ ها

• تخلیه مایع خنک کننده موتور

• خارج کردن فن موتور و پوشش پلاستیکی آن

• جدا کردن شلنگ‌ها و خروج رادیاتور از محفظه آن

• خارج کردن تسمه‌های موتور، درپوش و فولی پمپ آب

• باز کردن پیچ‌های پوشش بالایی تسمه تایم

• با قرار دادن یک سوکت در مرکز فولی میل لنگ

• خارج کردن فولی میل لنگ و لرزش گیر

• خارج کردن پوشش پایینی تسمه تایم و پیچ‌ های نگهدارنده کشنده و پوشش تسمه تایم

• در آوردن پیچ تنظیم کننده ی کشش، فنر و تنظیم کننده ی کشش آزاد شده

با پیمودن این مراحل وقتی کشنده خاموش شود تسمه تایم خارج می‌ شود. اکنون نوبت به نصب تسمه تایم جدید است. برای نصب تسمه تایم جدید باید جهت فلش‌ های روی تسمه در جهت حرکت موتور باشد و علامت روی چرخ تسمه‌ میل سوپاپ باید در زاویه 90 درجه یعنی موقعیت ساعت 3 قرار بگیرد. در این مرحله باید تسمه را روی چرخ تسمه پایین و سپس روی چرخ تسمه بالا قرار دهید و به آرامی به آن فشار وارد کنید تا جا بیفتد. سپس تسمه سفت کن را در جای خود قرار داده و پیچ آن را سفت کنید.

چند توصیه مهم در رابطه با تعویض تسمه تایم

تسمه تایم نوعی قطعه حیاتی در موتور ماشین بوده که آگاهی از عملکرد آن و نکات مربوط به تعویض آن برای هر راننده‌ ای الزامی است. زیرا در صورتی که زمان تعویض تسمه تایم را ندانید و نکات مربوط به این اقدام را رعایت نکنید، ممکن است که با مشکلات متعدد روبرو شوید. در ادامه نکات ضروری برای تعویض تسمه تایم را یادآوری می‌ کنیم.

• دقت به دفترچه راهنما

حتماً به دفترچه راهنمای خودرو خود دقت کنید. برای مثال اگر در دفترچه راهنمای اتومبیل شخصی شما نوشته شده است که هر 60 هزار کیلومتر تسمه را تعویض کنید، بهتر است که این کار را هر 55 هزار کیلومتر انجام دهید. تعویض زود هنگام هیچ ضرر خاصی برای شما ندارد. اما تعویض دیر هنگام باعث ضررهای زیادی می‌ شود که طی این محتوا نیز به آن‌ ها اشاره کردیم.

• رانندگی در شتاب بالا

اگر شما فردی هستید که در دور بالای موتور و پرشتاب رانندگی می‌ کنید، باید بدانید که فشار زیادی به تسمه خودرو شما نیز وارد می‌ شود. پس بهتر است که 15 هزار کیلومتر،  قبل از میزانی که در دفترچه راهنما قید شده است، فرایند تعویض را انجام دهید.

اگر جزء افرادی هستید که خیلی کم از ماشین خود استفاده می‌کنید، برای مثال: در طول دو سال خودرو بیش از 10 هزار کیلومتر کار نکرده است. در این شرایط باید هر 4 تا 5 سال یکبار تسمه تایم عوض شود و نباید منتظر رسیدن عدد کیلومتر به 60 هزار باشید. زیرا در اثر گذر زمان، تسمه فرسوده شده و احتمال پارگی آن حتی در کیلومتر کمتر افزایش پیدا می‌ کند.

• تعویض هرز گرد

وقتی که زمان تعویض تسمه تایم شما فرا رسیده است و قصد دارید که این کار را انجام دهید، حتماً به تعویض هرزگرد نیز بپردازید.  زیرا این قطعه ارتباط مستقیم به عملکرد تسمه دارد و در صورت عدم تعویض به موقع آن سایر قطعات مرتبط با تسمه و موتور آسیب می‌ بینند.

اولین نشانه برای خراب شدن هرزگرد جیرجیر کردن آن است. در صورت عدم اهمیت به این صدا با یک مشکل بزرگتر مواجه می‌ شوید و ممکن است تسمه جدید شما در اثر خرابی و فرسودگی هرز گرد به سرعت پاره شود.

• بررسی تسمه تایم نو

حتماً تسمه تایم جدیدی که انتخاب کرده‌ اید را بررسی کنید. زیرا ممکن است برخی از تسمه تایم‌ های نو دارای ترک یا پریدگی روی سطح بدنه خود باشند. وجود هرگونه مشکل و آسیب روی بدن تسمه تایم باعث می‌شود که به محض نصب و استفاده از آن با مشکلات مختلف و در نهایت پارگی مواجه شوید. از آنجایی که تسمه تایم‌ های آسیب دیده نمی‌ توانند عملکرد درستی داشته باشند، خیلی زودتر از شصت هزار کیلومتر پاره شده و باعث آسیب زیاد به موتور خودرو می‌شوند.

کلام پایانی

در زمان تعویض تسمه تایم حتماً نکات مربوط به آن را رعایت کنید. سعی کنید زمانبندی دقیق و درستی برای انجام این کار داشته باشید تا بتوانید به موقع فرایند تعویض تسمه تایم را انجام دهید. بدین ترتیب عملکرد خودروی شما به بهترین شکل ممکن ادامه پیدا می‌ کند و از آسیب به سایر قطعات از جمله موتور خودرو نیز جلوگیری می‌ شود.