روغن برای موتور عضو مهم و پر کاربردی است که اتفاقا تاثیر زیادی هم بر عملکرد و راندمان آن می‌گذارد؛ اما به مانند هر وسیله دیگر در خودرو، روغن موتور هم به دلایل متعددی مثل افزایش دما موتور و عمل اکسیداسیون، تهویه هوا ضعیف، فرآیند احتراق وغیره نیاز به تعویض پیدا می‌کند.
سیاه شدن روغن موتور یک تغییر شیمیایی است که باعث تغییر حالت روغن از مایع به جامد می شود. زمانی که روغن حالت قیری پیدا می کند، کارکرد و راندمان موتور کاهش می یابد. سیاه شدن روغن در موتور همواره با علائم مشخصی مثل ناک زدن موتور همراه است؛ اما با این حال حتما به صورت دوره‌ای آن را چک و در صورت نیاز تعویض کنید.
رنگ های مختلف روغن موتور و نشانه های آنها
روغن موتور می تواند به شکل و رنگ های مختلفی درآید که این بستگی به نوع کاربرد و چگونگی استفاده شما، همچنین سن خودرو و نوع روغن موتور دارد. البته رنگ سالم روغن موتور کهربایی است که حتی تا چند ماه بعد از تعویض باید همین رنگ باشد. به جز آن انواع رنگ های روغن موتور شامل موارد زیر است:
- روغن موتور کهربایی رنگ
زمانی که روغن موتور تازه باشد رنگ عسلی یا کهربایی دارد و غلظت آن بالا است به طوری که می توان گفت غلظت آن همسطح با روغن زیتون است؛ اما با گذر زمان این روغن رفته رفته رنگ عوض می‌کند.
- روغن موتور مشکی رنگ
سیاه شدن روغن موتور خودرو به دلایل مختلفی اتفاق می افتد که شامل فرآیند احتراق و وجود آلاینده ها است. در واقع وقتی آلودگی ها بر روی روغن موتور می نشیند به مراتب روغن تیره و غلیظ تر به نظر می آید. سیاه شدن روغن موتور زنگ هشدار برای تعویض آن است.
البته گاها پیش می آید که رنگ روغن موتور سیاه است، اما نیاز به تعویض ندارد. در این صورت باید به غلظت آن توجه کرد؛ زیرا امکان دارد رنگ طبیعی روغن باشد. در حقیقت زمانی که روغن موتور سیاه اما رقیق است و به گیج اندازه گیری نمی چسبد، پس همه چیز نرمال است.
- روغن موتور کرم یا شیری رنگ
در صورتی که روغن موتور به رنگ شیری و یا کرمی باشد و روی آن کف آلود به نظر بیاید، یعنی موتور عیبی دارد. در حقیقت وقتی روغن موتور به این رنگ در می آید به معنای منفجر شدن واشر سرسیلندر است که در نتیجه باعث ورود مایع خنک کننده به روغن موتور شده که برای حل این مشکل متاسفانه باید هزینه زیادی پرداخت کرد.
البته یکی دیگر از دلایل رخ دادن این اتفاق می تواند انباشته شدن رسوبات در کارتر موتور باشد که وقتی رخ می دهد که خودرو برای مدت طولانی بدون حرکت در جای خود بماند و یا اینکه همواره در محیط مرطوبی باشد.
اگر رنگ روغن موتور به این شکل بود و علائمی مثل تجمع کرمی روی درپوش روغن مشاهده کردید حتما و سریعا خودرو را تعمیر کنید. ابدا این کار را به تعویض نیندازید؛ چراکه در آن صورت مجبور به پرداخت هزینه های بیشتر خواهید شد.
- زنگ زدگی روغن موتور
به جز سیاه شدن روغن موتور ماشین، وقتی متوجه زنگ زدگی روغن موتور شدید باید آن را تعویض کنید. این اتفاق بیشتر برای خودروهای قدیمی و خودروهایی که همواره در معرض رطوبت هستند رخ می دهد.
مطالعه بیشتر: استاندارد های سطح کیفی روغن موتور
نشانه های سیاه شدن روغن موتور کدامند؟
روغن موتور سالم کهربایی یا عسلی رنگ است که اگر به هر دلیلی نیاز به تعویض پیدا کند رنگ آن عوض می شود. در بیشتر مواقع سیاه شدن روغن موتور به معنای وجود ناخالصی، آلاینده‌ها و از بین رفتن عمر مفید آن است؛ اما به جز میله اندازه گیری چگونه می توان تیره شدن روغن موتور را شناسایی کرد؟ در ادامه نشانه های سیاه شدن روغن را بررسی می کنیم:
- شنیدن صدای بلند و ناک زدن موتور
روغن در موتور مانع از ساییدگی فلزها می شود؛ زیرا سطح لغزنده ای ایجاد می کند؛ اما اگر روغن موتور قیری شود، دیگر توانایی انجام این کار را ندارد. به دنبال آن صداهای زیادی مثل تق تق از موتور شنیده می شود که به این وضعیت اصطلاحا ناک زدن موتور می‌گویند. در صورتی که چنین صداهایی را از موتور شنیدید حتما روغن موتور را بررسی کنید.
- فعال شدن چراغ چک خودرو
زمانی که چراغ چک روی داشبورد روشن می شود، یعنی خودرو به مشکلی برخورد کرده است و باید آن را بر طرف کرد. اگر علاوه بر آن چراغ تعویض روغن هم فعال شد حتما ماشین را به کنار جاده هدایت کنید و سطح روغن را چک و در صورت نیاز تعویض کنید. حتما این سری علائم را جدی بگیرید و خودرو را تعمیرگاه ببرید؛ زیرا ممکن است هزینه های بیشتری را برای شما به دنبال داشته باشد.
- پیچیدن بوی بد در خودرو
یکی از علائم سیاه شدن روغن موتور، شنیدن بوی روغن و اگزوز است که در کابین ماشین به مشام می رسد. اگر با این وضعیت رو به رو شدید باید بدانید که موتور بیش از حد داغ شده و روغن هم از خودرو نشت کرده است. پس تا قبل از اینکه آتش سوزی یا اتفاقات این چنینی رخ دهد حتما این مشکل را در اسرع وقت بر طرف کنید.
- خارج شدن دود از اگزوز
زمانی که از اگزوز دود خارج شود یعنی سیاه شدن روغن در موتور رخ داده است. البته برای اطمینان بیشتر حتما به یک مکانیک با تجربه مراجعه کنید؛ زیرا این اتفاق می تواند به خاطر نشت روغن و یا وجود ایرادی در موتور هم اتفاق بیفتد.
علت سیاه شدن روغن موتور ماشین چیست؟
به طور کلی روغن موتور از روغن، روان کننده و مواد ضد خورنده تشکیل شده که وجود این ترکیبات در روغن باعث عملکرد بی نقص و خوب موتور می شود. در حالت کلی روغن موتور رنگ شفافی دارد؛ اما با گذشت زمان و به خاطر استفاده زیاد رنگ آن تغییر می کند.
علت سیاه شدن روغن موتور عمل احتراق است که باعث از بین رفتن غلظت و تیره شدن رنگ روغن می شود. این فرآیند بر روان کاری و خاصیت ضد زنگ روغن موتور تاثیر می گذارد. اگرچه، فرآیند تاثیر گذاری ۳ تا ۶ ماه طول می کشد. پس حتما به موقع و به صورت دوره ای روغن موتور را تعویض کنید. در ادامه سایر علت های سیاه شدن روغن موتور را برسی می کنیم:
- داغ شدن موتور
زمانی که دما موتور به علت گرما محیط و یا دلایل دیگر افزایش پیدا می کند باعث تحلیل رفتن روغن می شود. در واقع با این حال که موتور می تواند در دمای ۲۰۰ تا ۲۳۰ درجه هم کار کند؛ اما گاهی این دما بیش از حد تحمل آن افزایش می یابد و در نتیجه مولکول های بزرگ روغن شکسته شده و خاصیت ویسکوزیته آن کاهش پیدا می کند.
- افزایش میزان اکسیداسیون
با این حال که فرآیند اکسیداسیون به طور معمول انجام می شود؛ اما در دما بالا و وجود کاتالیزورهایی مثل مس، این عملیات با شدت و سرعت بیشتر انجام می‌شود. در نتیجه روغن سریع‌تر تجزیه شده و با مواد غیر مفید مثل خاک، کربن و آلاینده‌ها ترکیب می‌شود؛ لذا به مراتب سطح روغن را آلودگی پر می‌کند و دیگر مثل قبل روان و کهربایی رنگ نیست.
- گرفتگی فیلتر روغن
وجود فیلتر روغن برای خودرو اهمیت زیادی دارد، زیرا این فیلتر روغن را از هرگونه آلودگی و آلاینده پاک می‌کند؛ اما این وسیله هم عمر مفید مشخصی دارد و با اتمام آن دیگر کارایی قبل را ندارد و باید تعویض شود. زمانی که عملکرد این فیلتر بی کیفیت می‌شود تمام آلودگی‌ها و آلاینده‌ها در روغن تجمع پیدا می‌کنند.
عواملی مثل تهویه بی کیفیت PCV و فرسودگی موتور، آلودگی‌های محیطی، رقیق شدن روغن موتور، نفوذ آب و نشت مایع خنک کننده از دیگر علت‌های سیاه شدن روغن موتور است.
مطالعه بیشتر: آشنایی با شاخص گرانروی روغن موتور
منظور از قیر شدن روغن موتور چیست؟
منظور از قیر شدن روغن موتور تغییر حالت شیمیایی آن است. این اتفاق به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد که در این وضعیت روغن موتور از مایع شفاف به جامد سیاه تبدیل می شود. زمانی که روغن موتور سیاه شد حالت چسبنده تر و قیری تر به خود می گیرد.
قیری شدن روغن موتور به خاطر تعریق حرارتی، شکستن مولکول های بزرگ، قرار گیری در رطوبت و آب و هوای گرم اتفاق می افتد. لازم است اضافه کنیم که قیری شدن روغن موتور یک وضعیت نرمالی نیست و در صورت مشاهده آن باید حتما روغن تعویض شود؛ چراکه احتمال آسیب دیدن موتور وجود دارد که آن هم به خاطر مسدود کردن مسیر روغن و کاهش جریان روغن است.
مراحل بررسی رنگ و سطح روغن موتور خودرو
خوشبختانه بررسی رنگ و سطح روغن موتور در خودرو کار سختی نیست و هر کسی می تواند آن را انجام دهد. مسئله مهم این است که به صورت دوره ای باید روغن موتور را چک کنید. در واقع روغن موتور اهمیت زیادی برای خودرو دارد و در صورتی که قیری رنگ شود امکان آسیب رسیدن به موتور وجود دارد. برای بررسی سطح روغن مراحل زیر را پیروی کنید.
-
در مرحله اول شما باید آماده چک کردن میزان روغن و بررسی سلامت آن شوید.
-
برای بررسی رنگ و سطح روغن به میله گیج نیاز دارید. میله گیج روغن در تمام خودروها وجود دارد که معمولا دسته رنگی کوچکی است.
-
سپس میله گیج را از روغن بیرون بکشید و آن را با یک دستمال پاک کنید.
-
در گام آخر باید سطح روغن را بررسی کنید که برای این کار میله را تا انتها در لوله فشار دهید و بیرون آورید. سپس به نوک میله توجه کنید تا رنگ آن مشخص شود.
سیاه شدن روغن موتور چه آسیبی به خودرو می رساند؟
سیاه شدن روغن موتور به معنای از بین رفتن کارایی و عملکرد مفید آن است. در واقع از آنجایی که روغن موتور نقش پر اهمیتی در خودرو بر عهده دارد با سیاه شدن آن، این نقش مهم مختل می شود. برای مثال راندمان و بازدهی موتور را کاهش می دهد؛ زیرا مسیر روغن از روغن زبر و قیری شکل مسدود می شود و در نتیجه جریان روغن محدود خواهد شد.
علاوه بر آن قیری شدن روغن به معنای از بین رفتن خاصیت روان کنندگی آن است که در نتیجه سایش اعضا موتور را به همراه دارد. این فرآیند منجر به از بین رفتن عمر مفید روغن موتور می شود؛ بنابراین قیری شدن روغن موتور بیشترین آسیب را به موتور وارد می کند. به طوری که برای جبران این مشکل باید هزینه زیادی پرداخت کرد.
چگونه از سیاه شدن روغن موتور جلوگیری کنیم؟
دلایل مختلفی باعث سیاه شدن روغن موتور می‌شود که در این وضعیت روغن عملکرد و قابلیت خود را از دست می‌دهد. برای جلوگیری از این اتفاق به روش‌های زیر توجه کنید:
-
خرید روغن موتور مرغوب از یک فروشگاه معتبر مثل مستریدکی
-
محافظت از سیستم تهویه موتور و همچنین اطمینان از عملکرد صحیح آن
-
نگهداری از موتور و چک کردن دوره‌ای آن
-
رعایت اصول استاندارد در رانندگی مثل سرعت متناسب با محیط، حفظ فاصله خودررو با سایر ماشین‌ها وغیره
-
لازم به ذکر است که اگرچه این روش‌ها می توانند از سیاه شدن روغن در موتور جلوگیری کنند یا حداقل روند آن را کاهش دهند؛ اما این تجهیزات عمر مفیدی دارند و بعد از آنکه طول عمر مفید آن ها اتمام پیدا کند باید تعویض شوند.
مناسب ترین زمان تعویض روغن موتور خودرو
انتخاب یک زمان مناسب برای تعویض روغن موتور خودرو بستگی به نوع خودرو و سن آن، محیط و آب و هوا، میزان کارکرد روغن و چگونگی استفاده از آن دارد. تعویض روغن برای همه خودروها در یک زمان مشخصی انجام نمی شود.
اما به طور کلی بعد از طی کردن هر ۴۸۰۰ کیلومتر باید روغن را چک کرد. با این حال خودرو سازان فواصل تعویض روغن را بین ۸ تا ۱۲ هزار کیلومتر تعیین کرده اند.
سخن پایانی
چک کردن روغن موتور باید منظم و به صورت دوره ای انجام شود، در واقع روغن موتور بعد آنکه مسافتی حدود ۱۱ هزار کیلومتر را طی کرد باید تعویض شود. البته گاها پیش می آید که رنگ روغن موتور خیلی سریع تر از موعد تغییر می کند که در این صورت نیاز به تعویض دارد.
در صورت سیاه شدن روغن موتور سریعا آن را تعویض کنید؛ زیرا بر عملکرد خودرو و بازدهی موتور تاثیر منفی می گذارد. در واقع روغن موتور مایه حیات خودرو است و در نتیجه باید نسبت به سلامت و عملکرد آن محتاط بود.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید