خودرو ها امروزه از انواع سنسور تشکیل شده اند که با توجه به نوع سنسور امکاناتی را ارائه می دهند. هر یک از این سنسور ها جهت اندازه گیری پارامتر مشخصی استفاده شده است. در صورتی که در هر یک از بخش های خودرو مشکلی ایجاد شود، توسط سنسور ها به راننده اطلاع داده می شود.
انواع سنسور خودرو، وضعیت روغن موتور، بنزین، باد لاستیک ها و... را اطلاع رسانی می کنند. با توجه به گزارشات و اطلاعاتی که توسط این سنسور ها در اختیار راننده قرار داده می شود، از بسیاری از مشکلات می توان جلوگیری کرد.
سنسور خودرو چیست؟
سنسور وسیله ای است که در برابر تمامی محرک های فیزیکی از خود واکنش نشان می دهد. این محرک های فیزیکی به عنوان پارامتر ورودی اندازه گیری خواهند شد. پس از اندازه گیری پارامتر های ورودی کانال های الکتریکی قابل اندازه گیری را به عنوان خروجی منتقل می کند. انواع سنسور خودرو پس از دوره طلایی مهندسی خودرو نمایان شدند و در دهه ۶۰ میلادی از این سنسور ها استفاده کردند.
در خودرو های قدیمی سیستم های کامپیوتری وجود نداشت؛ به همین خاطر زمانی که با مشکل روبرو می شد، باید تمامی آن بررسی و مورد بازبینی قرار می گرفت. امروزه با وجود انواع سنسور ماشین مشکلات آن به راحتی عیب یابی می شود. سنسور های مورد استفاده در خودرو به نام انواع حسگر خودرو نیز شناخته می شوند که به طور کلی به قطعاتی می گویند که اطلاعات حسی را دریافت کرده و به واحد کامپیوتر خودرو ارسال می کند.
ماشین برای اینکه بتواند حرکت کند و عملکرد خود را به درستی انجام دهد، لازم است که اطلاعات اطراف خود را دریافت نماید. سنسور ها این اطلاعات را دریافت کرده و در اختیار اتومبیل قرار داده که اتومبیل نیز اطلاعات را در قالب های مختلف به راننده گزارش می دهد.
در تمامی خودرو ها چه کاربراتوری و چه انژکتوری، سنسور ها وجود دارند، اما منبع دریافت اطلاعات سنسور ها با یکدیگر متفاوت است.
سنسور اکسیژن
سنسور اکسیژن یکی از انواع سنسور خودرو است که معمولاً در ابتدای مسیر اگزوز تعبیه می شود. این سنسور در موتور های جدید نقش ویژه ای را بر عهده دارد. اندازه گیری میزان اکسیژن موجود در گاز های خروجی از موتور از وظایف سنسور اکسیژن است که پس از اندازه گیری به واحد ECU انتقال می دهد.
عملکرد درست این سنسور باعث می شود تا مزایایی هم چون کاهش مصرف سوخت، افزایش راندمان موتور و کاهش آلاینده های خودرو را به همراه داشته باشد. معمولاً در موتور های جدید از دو عدد سنسور اکسیژن استفاده می شود که در انواع تک سیم و یا یک سوکت چهار سیم تولید می شوند. مدل تک سیم آن گرمکن نداشته و در خودرو های قدیمی تر مورد استفاده قرار می گیرد.
مدل سوکت چهار سیم که دارای گرمکن است، در خودرو های جدید استفاده می شود. این سنسور در مدل سوکت دار در انواع پایه کوتاه و پایه بلند در بازار موجود هستند. در صورتی که در خودرو یک سنسور اکسیژن وجود داشته باشد، معمولاً قبل از کاتالیست نصب خواهد شد و اما اگر دو سنسور استفاده شود، قبل و بعد از کاتالیست نصب می شود. نوک سنسور اکسیژن درون اگزوز قرار می گیرد که اکسیژن موجود در دود خروجی از اگزوز را به خوبی اندازه‌گیری می کند.
سنسور فشار روغن
یکی دیگر از مهم ترین انواع سنسور خودرو سنسور فشار روغن است که این سنسور معمولاً درون کارتل روغن و یا در مسیر کانال اصلی روغن نصب می شود. این سنسور به گونه ای قرار می گیرد که به فیلتر روغن نزدیک بوده و بر روی بلوک سیلندر است. اندازه گیری میزان فشار روغن توسط این سنسور انجام می شود؛ در صورتی که فشار روغن کاهش پیدا کند، به موتور خودرو آسیب وارد می شود.
یک فنر که سختی آن با فشار پمپ روغن تناسب داشته باشد و یک ساچمه تشکیل دهنده این سنسور هستند. در زمان کاهش فشار روغن، فنر باز شده و ساچمه به بدنه موتور اتصال داده می شود. در نتیجه باعث می شود تا یک جریان الکتریکی ایجاد شده و این جریان باعث روشن شدن چراغ روغن در پشت آمپر خواهد شد.
در صورتی که این سنسور با مشکل روبرو شود، در زمان کاهش فشار روغن چراغ روغن موجود در پشت آمپر روشن نخواهد شد. در برخی مواقع امکان دارد این چراغ با وجود فشار مناسب بی دلیل روشن شود که باید بلافاصله جهت رفع مشکل اقدام کنید. به هیچ عنوان خودتان برای بررسی انواع سنسور خودرو اقدام نکنید؛ چرا که امکان دارد مشکل جدی تری برای خودرو ایجاد کنید.
سنسور سطح بنزین
سنسور سطح بنزین یکی از مهم ترین انواع سنسور خودرو محسوب می شود که در واقع یک پتانسیومتر است. به این سنسور معمولاً سنسور شناور بنزین نیز می گویند؛ چرا که به شناور سیستم پمپ بنزین متصل شده و مقدار بنزین موجود در باک را اندازه گیری می کند. میزان بنزین موجود در باک با درجه بنزین بر روی پشت آمپر به راننده اطلاع داده می شود.
در خودرو های انژکتوری این گزارش به واحد ecu انتقال داده می شود. در صورتی که این سنسور خودرو با مشکل روبرو شود، باعث می شود تا در پشت آمپر میزان واقعی بنزین را به شما نمایش ندهد. در واقع می توان ذکر کرد که عدم نمایش واقعی بنزین از علائم خرابی این سنسور محسوب می شود که باید جهت بررسی و تعویض آن اقدام کنید.
این سنسور همانند انواع سنسور ماشین از اجزای مختلفی مثل دو ماژول، سر اندازه گیری و پروب تشکیل شده است. اندازه گیری سر سنسور از یک تنظیم کننده ولتاژ و یک مدار پردازش دیجیتال سیگنال برخوردار است که توسط یک کابل به کامپیوتر خودرو اتصال داده شده است. پروب اندازه گیری از چندین الکترود هم سطح تشکیل شده است که توسط آن اندازه گیری سطح انجام می شود.
سنسور دمای مایع خنک کننده موتور
یکی از انواع سنسور خودرو سنسور دمای مایع خنک کننده موتور است که این سنسور به نام سنسور دمای آب نیز شناخته می شود. وظیفه این سنسور گزارش دمای مایع خنک کننده موتور به ECU است. دو سنسور مقاومتی درون این سنسور قرار دارد که با سیستم مقاومت متغیر و با ضریب حرارتی منفی کار می کند.
یکی از سنسور های مقاومتی درون این سنسور جهت ارسال سیگنال به ECU بوده و سنسور دیگر به پشت آمپر آب اتصال داده می شود. ECU با توجه به اطلاعات سنسور آب میزان غلظت مخلوط سوخت را جهت بیشترین بازدهی موتور تنظیم خواهد کرد. در واقع می توان ذکر کرد که در هوای سرد برای اینکه موتور راحت تر روشن شود، غلظت سوخت را افزایش خواهد داد و در دمای بالا برای کم شدن آلایندگی موتور و بازدهی بیشتر آن سوخت را رقیق تر می کند.
سنسور دمای آب را بر روی محفظه ترموستات نصب می کنند. در برخی مواقع این سنسور قابلیت فعال کردن فن سیستم خنک کننده را نیز دارد. سنسور دمای آب که یکی از انواع سنسور های ماشین محسوب می شود، در برخی از خودرو ها می تواند سیستم فن و آمپر آب بر روی پنل را نیز فعال نماید.
سنسور فشار هوای داخل منیفولد
یکی از کلیدی ترین انواع سنسور خودرو سنسور هوای داخلی مینیفولد است که به نام مپ سنسور نیز شناخته می شود. این سنسور به ECU اتصال داده شده و اطلاعات لازم را به آن ارسال می کند. به گونه ای می توان ذکر کرد سنسور مپ از جمله قطعاتی است که به صورت مستقیم به ECU اتصال داده شده است. وظیفه این سنسور بررسی و گزارش میزان هوای وارد شده به کامپیوتر خودرو است. (جهت آشنایی کامل با سنسور مپ، توصیه می کنیم مقاله "سنسور مپ چیست" را مطالعه فرمایید).
این سنسور را معمولاً در مجرای ورودی هوا به موتور خودرو قرار می دهند که توسط یک شیلنگ به دریچه ورودی هوا در منیفولد هوا متصل می شود. کامپیوتر خودرو توسط اطلاعاتی که از این سنسور دریافت می کند، میزان باز و بسته بودن دریچه هوا را به خوبی کنترل خواهد کرد. در صورتی که این سنسور به درستی کار خود را انجام ندهد، باعث می شود تا خودرو به صورت کامل از کار بیفتد.
زمانی که پدال را فشار می دهید، هوای بیشتری به موتور خودرو وارد می شود که دلیل آن سنسور فشار منیفولد هوا و اطلاعات ارسالی به کامپیوتر خودرو است. سنسور در خودرو هایی که دارای توربو شارژر و سوپر شارژر هستند، پیچیدگی های بیشتری دارد؛ چرا که در هنگام توربو در حال ایجاد پرس بوده و امکان دارد فشار داخل منیفولد مثبت باشد، اما سنسور اهمیتی به آن ندهد.
سنسور دمای هوای ورودی
سنسور دمای هوای ورودی که یکی از انواع سنسور خودرو محسوب می شود، دمای هوای ورودی به موتور خودرو را اندازه گیری می کند، سپس این دمای اندازه گیری شده را به واحد کنترل الکترونیکی ارسال خواهد کرد. واحد کنترل الکترونیکی توسط اطلاعاتی که از این سنسور دریافت کرده است، میزان هوای ورودی به موتور را محاسبه می کند.
در نظر داشته باشید که محاسبه جرم هوای ورودی به موتور تنها توسط سنسور دمای هوای ورودی انجام نمی شود، بلکه توسط انواع حسگر خودرو مثل سنسور فشار هوا و موقعیت دریچه گاز نیز انجام می شود. به این صورت مقدار پاشش سوخت نسبت به دمای هوای ورودی به موتور تعیین می شود. این سنسور درست مثل سنسور دمای آب، مقاومت حرارتی از نوع NTC یا مقاومت با ضریب دمای منفی محسوب می شود.
با افزایش دما مقاومت سنسور کاهش پیدا می کند. واحد کنترل الکترونیکی با توجه به تغییرات سیگنال ولتاژ ناشی از تغییر مقاومت این سنسور به راحتی می تواند جهت اندازه گیری دمای هوای ورودی به موتور اقدام کند. نصب این قطعه با توجه به نوع خودرو در کنار دریچه گاز، بر روی هواکش و یا بر روی منیفولد هوا است. جنس پایه این سنسور همانند بیشتر انواع سنسور ماشین از پلاستیک، لاستیک فشرده و یا عایق حرارتی دیگر انتخاب خواهد شد.
سنسور دریچه گاز
یکی از انواع سنسور خودرو که شرایط دریچه گاز را به واحد کنترل الکترونیکی گزارش می دهد، سنسور دریچه گاز است. در موتور هایی که دارای دریچه گاز مکانیکی باشند از این سنسور استفاده می شود، به این معنی است که دریچه با سیم گاز باز و بسته خواهد شد.
این سنسور یکی از انواع سنسور خودرو است که بر روی دریچه گاز و نزدیک استپر بسته می شود. زمانی که شما پدال گاز خودرو را فشار دهید، به میزانی که پولکی دریچه گاز باز شود، به همان نسبت حسگر دریچه گاز نیز باز می شود. این حسگر یکی از عوامل تنظیم پاشش سوخت انژکتور ها محسوب می شود.
این سنسور علاوه بر اینکه حالت های مختلف این دریچه مثل بسته، نیمه باز و باز بودن کامل آن را گزارش می دهد، وضعیت های دیگری مثل افزایش شتاب و قطع پاشش سوخت را نیز به واحد کنترل الکترونیکی گزارش خواهد داد. این نوع سنسور که بر روی دریچه گاز نصب می شود، از یک طرف به دریچه گاز و از سمت دیگر به سیم گاز اتصال داده می شود.
واحد کنترل الکترونیکی توسط گزارش های دریافتی از این سنسور و دیگر سنسور ها مثل دمای آب و فشار هوای ورودی بهترین ترکیب سوخت و هوا را برای بازدهی بیشتر موتور محاسبه کرده و در اختیار موتور قرار می دهد.
سنسور ضربه
یکی از انواع سنسور خودرو که به نام سنسور ناک نیز شناخته می شود، ضربه را به برق تبدیل خواهد کرد. این نوع سنسور درون دو قاب مرتعش از جنس چدنی قرار دارد که معمولاً بر روی بلوک سیلندر اتصال داده می شود. عملکرد سیستم جرقه زنی و انفجار در اتاق و همچنین گزارش ضربات ناشی از احتراق زودرس که باعث ایجاد کوبش می شود، توسط این سنسور به واحد کنترل الکترونیکی انتقال داده می شود.
در صورتی که ضربات غیر عادی در موتور وجود داشته باشد، این سنسور موضوع را به واحد کنترل الکترونیکی منتقل کرده و به این صورت چراغ چک روشن خواهد شد که راننده از بد کار کردن موتور آگاه می شود. ضربات ناشی از احتراق زودرس در موتور امکان دارد به دلایل مختلفی رخ دهد.
در صورتی که در هر یک از قطعات سیستم جرقه زنی مشکلی وجود داشته باشد، ضربات ناشی از آن را در موتور احساس خواهید کرد؛ همچنین کاهش تراکم مخلوط سوخت و گاز به خاطر خرابی سوپاپ ها و یا تنظیم نبودن زمان بندی آن ها از دیگر علائمی است که باعث احتراق زودرس و ضربات ناشی از آن در موتور می شود.
مطالعه بیشتر: علت روشن شدن چراغ چک
سنسور سرعت خودرو
سنسور سرعت خودرو یکی از انواع سنسور خودرو محسوب می شود که در بیشتر خودرو ها نصب می شود. وظیفه این سنسور گزارش حرکت خودرو به قسمت آمپر است. زمانی که این قطعه خراب شود، اختلال در کارکرد و نمایش میزان سرعت خود را در پشت آمپر را مشاهده خواهید کرد. این سنسور را معمولاً در قسمتی از گیربکس نصب می کنند.
مشخص کردن سرعت وسیله نقلیه، بهینه کردن شتاب خودرو از وظایف این سنسور محسوب می شود. استفاده از این سنسور که یکی از انواع حسگر ماشین محسوب می شود، باعث کاهش پیدا کردن نوسانات موتور نیز می شود. تثبیت کردن آرام موتور در زمان حرکت خودرو از دیگر وظایف این سنسور محسوب می شود که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. این سنسور اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق ارتباط با پیتون درگیر با دنده به دست می آورد.
سنسور دور موتور
سنسور دور موتور سنسور موقعیت میل لنگ نیز شناخته می شود که یکی از مهم ترین انواع سنسور خودرو محسوب می شود. این سنسور در خودرو های انژکتوری بر روی فلایول نصب و تعبیه می شوند. چرخش چرخ دنده ها در این سنسور باعث ایجاد میدان مغناطیسی می شود. فرکانس هایی که ایجاد می شوند، به واحد کنترل الکترونیکی منتقل می شود.
واحد کامپیوتر خودرو این اطلاعات دریافتی را پردازش کرده و با توجه به آن میزان دور موتور را تعیین می کند. پردازش این اطلاعات نه تنها دور موتور را تنظیم می کند، بلکه زمان دقیق جرقه زنی توسط فرکانس ها به انژکتور ها را نیز مشخص می کند که به این صورت پاشش سوخت به درستی انجام می شود.
این سنسور با عملکرد موتور به صورت مستقیم ارتباط داشته و هرگونه اختلال در این سنسور باعث می شود تا اطلاعات ناقصی به کامپیوتر خودرو ارسال شده و در نتیجه کارکرد خود را با مشکل مواجه می شود. تنظیم دور موتور، تنظیم زمان جرقه زنی از وظایف این سنسور محسوب می شود. سنسور دور موتور از انواع سنسور خودرو محسوب می شود که دور موتور و اعلام آن به دور سنج را نیز تشخیص می دهد.
سنسور استپر موتور
سنسور استپر موتور یکی از انواع سنسور خودرو است که با وجود حجم کوچک وظایف بسیار مهمی دارد. این سنسور بر روی دریچه گاز خودرو نصب می شود. زمانی که پدال گاز فشرده نباشد، سنسور وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به دریچه گاز و همچنین روشن نگه داشتن ماشین را بر عهده دارد.
استپر به همراه یکی دیگر از انواع حسگر ماشین، سنسور دریچه گاز با دریافت و ارسال اطلاعات به واحد کنترل الکترونیکی از خاموش شدن خودرو در دور های پایین موتور جلو گیری می کند. با توجه به اینکه این قطعه در قسمت ورودی دریچه گاز قرار دارد، امکان آلودگی و کثیف شدن سنسور با ذرات معلق و دوده روغن بسیار بالا است.
در صورتی که این قطعه دچار آلودگی شود، باعث اختلال در عملکرد آن می شود که باید برای تمیز کردن آن اقدام نمایید. استپر موتور مثل دیگر انواع حسگر خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هماهنگی این اجزا در کنار هم باعث می شود تا عملکرد بی‌نقصی را داشته باشد. موتور الکتریکی، فنر نگهدارنده بوش، جدا کننده شفت، استپر و کلاهک از اجزای تشکیل دهنده استپر موتور محسوب می شوند.
سنسور جریان هوا
یکی دیگر از انواع سنسور خودرو که عملکرد آن از اهمیت بالایی برخوردار بوده، سنسور جریان هوا است. این سنسور جرم هوای ورودی به خروجی موتور را اندازه گیری کرده و به واحد کنترل الکترونیکی ارسال می کند. جرم هوا در محاسبه میزان سوخت برای دست یافتن به نسبت صحیح هوا به سوخت از اهمیت بالایی برخوردار است.
این سنسور یکی از انواع حسگر ماشین در سیستم الکتریکی و مکانیکی خودرو محسوب می شود که میزان چگالی هوا را محاسبه می کند. با استفاده از این سنسور از مقدار مناسب سوخت برای مصرف در شرایط بهینه اطمینان خواهید داشت. در صورتی که سنسور جریان هوا با مشکل روبرو شود، خودرو نمی تواند حرکت کند.
با این حال در برخی مواقع امکان دارد خرابی این قطعه باعث افزایش بیش از حد مصرف سوخت شود. در حالت کلی می توان ذکر کرد که این سنسور نسبت سوخت موتور به هوا را بررسی کرده و به این صورت بهینه ترین حالت را برای مصرف انتخاب خواهد کرد. اطلاعاتی که توسط این سنسور به دست می آید، به همراه اطلاعات یکی دیگر از انواع سنسور ماشین مثل سنسور اکسیژن تنظیم نسبت سوخت و هوا استفاده می شود.
سنسور موقعیت میل سوپاپ
یکی از ضروری ترین انواع سنسور خودرو در خودرو های مدرن سنسور موقعیت میل سوپاپ یا سنسور موقعیت میل بادامک است. نظارت بر موقعیت و سرعت میل بادامک از وظایف این سنسور محسوب می شود که باز و بسته شدن سوپاپ های موتور را باید کنترل کند. این سنسور همانند دیگر انواع حسگر ماشین وظیفه بررسی قسمت مربوط به خود را بر عهده دارد.
سنسور شرایط سوپاپ را بررسی کرده و باید اطلاعات لازم را به راننده اطلاعات دهد. برای تنظیم زمان بندی سوپاپ های موتور این سنسور مورد استفاده قرار می گیرد. این عملکرد بر روی راندمان سوخت، توان خروجی و همچنین منتشر کردن گاز های گلخانه ای در کره زمین به صورت مستقیم تأثیر دارد. این سنسور در انتهایی ترین بخش میل سوپاپ نصب می شود که شامل یک المنت و یک قطعه نیمه هادی است.
میل سوپاپ در محل نصب این سنسور دارای یک برآمدگی است. توسط حرکت این برآمدگی از مقابل سنسور میل سوپاپ، سطح فاز میدان مغناطیسی المنت سنسور تغییر پیدا کرده و اطلاعاتی که توسط این سنسور به واحد کنترل الکترونیکی ارسال می شود، نیز تغییر پیدا می کند. خرابی این سنسور علاوه بر اینکه چراغ چک موتور روشن می شود، باعث ریپ زدن موتور نیز خواهد شد.
سنسور موقعیت میل لنگ
یکی از انواع سنسور خودرو، سنسور موقعیت میل لنگ است که محاسبه و انتقال اطلاعات مکانی مرتبط با پیستون و همچنین سرعت است. این سنسور از مهم ترین انواع حسگر خودرو محسوب می شود که اگر مشکلی در آن ایجاد شود، باعث می شود تا در عملکرد خودرو اختلال ایجاد شود. انواع حسگر های خودرو برای کنترل عملکرد موتور استفاده می شوند.
این حسگر در قسمت پیشرانه های درون سوز مشاهده می شود. واحد کنترل الکترونیکی خودرو برای کنترل متغیر های بسیاری مثل تزریق سوخت و زمان جرقه زنی از اطلاعات این سنسور استفاده می کند. عملکرد این سنسور با انواع سنسور خودرو مثل سنسور میل سوپاپ مکمل یک دیگر است.
در بیشتر خودرو های ایرانی معمولاً از سنسور مغناطیسی یا القایی استفاده خواهد شد؛ چرا که دارای ساختار ساده ای بوده و از یک آهنربا، هسته آهنی و سیم پیچ القایی تشکیل می شوند. در برخی مواقع به خاطر قرار گرفتن این قطعه در بالای فلایویل، براده آهن، گریس و یا روغن بر روی آن ریخته که باعث می شود تا در عملکرد این حسگر اختلال ایجاد شود.
قیمت گریس خودرو در فروشگاه مستریدکی
سخن پایانی
با توجه به پیشرفت تکنولوژی در خودرو از انواع سنسور ها استفاده شده است که هر یک از انواع سنسور ها دارای کاربرد و ویژگی های خاصی است. انواع سنسور ها و دیگر قطعات در کنار یک دیگر عملکرد صحیح موتور خودرو را بر عهده دارند. در صورتی که در هر یک از این سنسور ها اختلالی ایجاد شود و نتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهند، باعث می شود تا عملکرد خودرو با اختلال روبرو شود.
سنسور اکسیژن، سنسور فشار روغن، سنسور سطح بنزین، سنسور دریچه گاز، سنسور ضربه، سنسور سرعت خودرو، سنسور جریان هوا، سنسور موقعیت میل لنگ و سنسور دمای مایع خنک کننده موتور و... از انواع سنسور خودرو محسوب می شوند که در این مطلب به بررسی کامل هر یک پرداختیم.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید